بسم الله الرحمن الرحيم

     من خدمت جنابعالي و آقايان محترم خير مقدم و تقدير و تشكر دارم و اين را توفيقي براي خودم مي‌دانم كه در روز آغازين دهه كرامت و روز بزرگداشت وجود مقدس حضرت فاطمه معصومه (س) خدمت عزيزان مي‌رسم و عرض ادب مي‌كنم.

اهميت وقف در حفظ مذهب شيعه

    نكته‌اي كه شما در مورد اثرات وقف فرموديد، يك واقعيت است كه بساط مذهب ما در ايران و خارج از ايران بر كاكل وقف چرخيده است. موقوفات عظيمي در هند، پاكستان، افغانستان، عراق  و در ساير مناطق بوده كه ثمرات آن براي احياي معارف و بقاي اين مذهب خرج شده است. بسياري از مدارس در نجف وقف طلبه‌ها بوده و حتي در گذشته كه اصلا، شهريه در حوزه‌ها نبوده است با همين اوقاف، مدارس علميه اداره مي‌شده است. امروز هم كه شرايط عوض شده است و حتي همين حوزه قم كه بزرگترين حوزه دنياي اسلام است، يكي از مشكلاتش، بحث كمك گرفتن حوزه از بودجه دولتي است و راه حل آن هم توجه بيشتر به وقف است.

مظلوميت وقف در طول تاريخ

    من معتقدم و بارها نيز خدمت بزرگان عرض كردم كه آنچه در مجموعه ايران، راجع به حوزه‌ها و مدارس به عنوان وقف وجود دارد، اگر خوب احيا و بهره برداري شود، جوابگوي همه مسائل مالي حوزه خواهد بود. از اين رو، وقف واقعا مظلوم است و اين نكته را كه شما فرموديد من با تمام وجودم درك مي‌كنم.

   در زمان رضا خان، شهر بروجرد، داراي موقوفه‌هاي زيادي بود ولي چون رضا خان سازمان اوقاف را تاسيس و براي اوقاف متولي تعيين كرده بود، افراد به عنوان اينكه رضا خان مي‌خواهد وقفها را به نفع خود مصادره كند، آن وقف‌ها را، به نام ديگران و به عنوان ملك ثبت كردند كه در نسل اول آنها انسان‌هاي خوبي بودند، ولي چند نسل كه گذشت ديگر اثري از آن وقف‌ها وجود ندارد.

   لذا در شهر ما بروجرد، شايد بيش از نيمي از شهر، وقف بود، امروز اثري از آنها باقي نمانده است. در همان وقت از مرحوم آيت الله العظمي بروجردي استفتا ‌كردند و حتي آقايان بر روي منابر گفتند كه با وجود اينكه متصدي وقف ظالم است ولي شما به عنوان وقف ثبت كنيد و به عنوان ملك ثبت نكنيد؛ چون بعدا معلوم نيست كه چه بر سر آنها مي‌آيد.

لزوم ترويج وقف در ميان مردم و اعتماد به مسئولان اوقاف

    ما اين مشكل را در وقف داشتيم و الان هم آنگونه كه شايسته است در بين مردم رايج نيست و گاه، آن اعتماد كافي براي وقف كردن وجود ندارد كه بايد اين ارتباط را در بين مردم ايجاد كرد. گاهي از اوقات، افرادي كه مي‌خواهند موسسه‌اي را تأسيس كنند مي‌گويند در قالب يك شخصيت حقوقي آن را ايجاد مي‌كنيم كه فرار از وقف باشد؛ در حالي كه وقف همان شخصيت حقوقي است كه از روز اول معيارهاي آن تنظيم شده است. من خودم هم معتقدم كه اين مسأله بايد در بين مردم ترويج بشود و از واقفين محترم براي تشويق ديگران تجليل بشود. خود بنده روي علاقه‌اي كه به وقف داشتم زمين مسجد خديجه الكبري در ميدان معلم را كه قسمتي تجاري و قسمتي حسينيه است، وقف كردم و وقف نامه نوشتيم.

احياي موقوفات مسجد اعظم در بروجرد

    بنده خودم هم متولي موقوفات زيادي از جمله مسجد اعظم هستم. موقوفات مسجد اعظم، سرگذشت عجيب و غريبي دارد كه به هر حال، در رژيم گذشته، مثل مال كافر حربي آن را تصرف كردند و در زمين‌هاي وقف مسجد اعظم در بروجرد، پادگان مهندسي ساختند و متولي وقف آن زمان هم آن را امضا كرده بود يا از اختيارش خارج بود؛ تا اينكه مبلغي را به عنوان فروش آن زمين‌ها آوردند كه ما بعد از انقلاب با استناد به فتواي امام در جلسات شوراي عالي اوقاف توانستيم به سختي، آنها را احيا كنيم و حتي خانه و كارخانه‌هاي زيادي در آنجا ساخته شد.

لزوم احياي موقوفات مسجد اعظم در قم

    تعداد هجده يا نوزده مغازه را در خيابان موزه سابق، كه جزو موقوفات مسجد اعظم بود، در طرح توسعه حرم واقع شد و در حالي كه طبق قانون بايد عوضي مي‌دادند، هيچ عوضي بابت آنها ندادند؛ به طوري كه ما به وزير محترم مسكن و شهرسازي گفتيم كه به جاي آنها، با آن حجم ريالي كه اكنون مي‌توانست داشته باشد چه در تهران و چه در قم  به ما بدهيد.

     برخي ديگر از زمين‌هاي موقوفه مسجد اعظم در بروجرد مانند دو ده كه يكي از آنها محمد آباد است كه مقداري از آن هم براي خود مرحوم آيت الله بروجردي بوده كه براي مسجد وقف كرده بودند؛ ولي چون اين دو آبادي در جايي واقع شده كه زمين شيب دارد، سازمان منابع ملي به اين استناد كه اينها جزو منابع ملي است، مانع تصرف آنها مي‌شود، در حالي كه همه آن زمين‌ها و همه آبريزها سابقه وقف دارد؛ حتي خود اهالي آبادي اگر مي‌خواهند چيزي بكارند بايد كمكشان بكنيم، كار به جايي رسيده است كه نه تنها اهالي آبادي چيزي به ما نمي‌دهند، بلكه چون انتسابي به مرحوم آيت الله بروجردي و مسجد دارند بايد كمكشان بكنيم، تا زندگي كنند؛ در حالي كه اين قضيه قابل حل است؛ يعني مواردي كه سابقه وقف دارد داخل در عنوان منابع ملي نيست. بالاخره بايد در اين موقوفات، به گونه‌اي سرمايه گذاري شود كه سودآوري داشته باشد تا مسجد اعظم اداره شود. اينجا يك مسجد محلي نيست بلكه يك مسجد مركزي است.

 لزوم احياي موقوفات مدرسه آيت الله العظمي بروجردي

    در قضيه مدرسه آيت الله العظمي بروجردي هم كه سه تا مغازه براي آن بوده است، اوقاف آنها را ده ساله اجاره داده بود كه ما اعتراض كرديم كه نبايد ده ساله آن هم با مبلغ كم اجاره مي‌داديد. درحالي كه اين افراد را هم نمي‌توانيم از مغازه خارج كنيم، چون با بحث حق كسب و پيشه مواجه هستيم با اينكه ما از اول هم سرقفلي نگرفتيم و فقط اجاره داديم. اكنون هزينه‌هاي مدرسه خان، كه يك مركز آموزشي و متشكل از مدير و خادم و معاون است، ماهانه بين هفت تا ده ميليون است و همه اينها بايد خارج از مساله وقف و موقوفات مدرسه اداره شود.

  لزوم توجه بيشتر اوقاف به بيت آيت الله العظمي بروجردي

   خانه آيت الله العظمي بروجردي، در قسمت بيروني، دفتر ايشان بوده و ثلث ايشان بوده كه مانده و الان هم در دست ما است. خانه اندروني كه اينجا هست، نزد ورثه بوده چون از خيابان دور است، براي انبار تلويزيون خريداري شده بود كه ما وارد شديم و آن را خريديم كه البته، مقداري بدهي بانكي دارد تا آزاد شود و بعد هم مي‌خواهيم كه اين مجموعه را به نام آيت الله العظمي بروجردي وقف كنيم؛ چرا كه اينجا جزو بيوتات حوزه است و بايد بماند؛ همانطور كه در ميراث فرهنگي هم ثبت شده است؛ زيرا ساختمان بيروني نزديك صد و چهل سال قدمت دارد.

    مرحوم حاج شيخ عبدالكريم مدتي در اينجا ساكن بودند. مرحوم آقاي سيدابوالحسن اصفهاني و ميرزاي نائيني زماني كه از نجف تبعيد شدند در اينجا سكونت داشتند و آن جلسه جمهوريت معروف رضا خان با سيدابوالحسن كه با حضور حاج شيخ و مرحوم نائيني بوده در آن حياط و در اتاق وسط برگزار شده بود و اينها در ميراث فرهنگي ثبت شده است.

    بهترين كسي كه مي‌تواند اين مجموعه را نگه داري كند خود سازمان اوقاف است؛ منتها سازمان اوقاف بايد يك همت اساسي كند و  مسجداعظم و مدرسه خان را زير پر خود بگيريد؛ يعني همانجور كه بنده از آقاي وزير محترم مسكن براي احياي موقوفات مسجد پي‌گيري مي‌كنم، شما هم اين مسئله را دنبال كنيد. ما ناچار هستيم كه درآمدهايي براي مجموعه اين بناهاي آيت الله العظمي بروجردي داشته باشيم.

موقوفات آيت الله العظمي بروجردي در عراق

    ايشان سه مدرسه هم در نجف داشته است كه يكي مدرسه كبري نام دارد كه حدود هفتصد متر بوده و حضرت امام ( رحمة الله عليه) نيز در آنجا نماز جماعت داشتند كه الان در صحن فاطمي واقع شده و سه مغازه هم در بازار قريش نجف داشت كه صدام همه اينها را خراب كرده است. صدام مدرسه كبري را نصف كرده بود و به شهرداري داده بود كه ما اعتراض كرديم و اثبات وقف كرديم و هجده ميليارد خسارت براي آن مجموعه برآرود شد كه پرداخت نشده است.

   البته، من خدمت آيت الله العظمي سيستاني عرض كردم كه وقتي صحن و سراي آقا اميرالمومنين (ع) مي‌خواهد توسعه پيدا كند، ما نبايد مانع بشويم و لذا، ما مدرسه آيت الله العظمي بروجردي را به آنها مي‌دهيم ولي آنها بايد زمين ديگري به ما بدهند كه ما باني پيدا كنيم و به نام آيت الله العظمي بروجردي مدرسه جديدي را بسازيم و در اختيار حوزه بگذاريم.

   همچنين، مدرسه ايشان در كربلا هم مجوز ساختش آماده شده است كه در طرح توسعه حرم افتاده است و آنها نيز پول خريد آن را ندارند.

   همچنين، ايشان يك حسينيه و حمام هم در سامرا داشتند كه هزار و نهصد متر مربع بوده، و زوار در آنجا سكونت داشتند كه مقام معظم رهبري مي‌فرمودند كه صدام در دو سه ماهه آخر كارش، اين را هم تخريب كرد، و حدود سيصد يا چهارصد متر آن از بين رفته است، اما هنوز هزار و پانصد مترش به عنوان وقف شيعي باقي مانده است كه به واسطه آقاي سيد عبدالعزيز حكيم و در نتيجه زحمات آقاي نوري مالكي آن را از وقف سني خارج كرديم و در وقف شيعي ثبت شده است ولي اين منطقه هم خارج از شهر است و ما دسترسي به آن نداريم. البته،  جناب آقاي موسوي كه اكنون رئيس وقف شيعه عراق است، وكيل ما در نجف بود و ايشان وعده داده كه دولت عراق در سال آينده تحولي در اين خصوص ايجاد كند و حتي ما مي‌خواهيم كه اداره اوقاف با همكاري دولت عرق، لااقل نظارتي نسبت به موقوفات خارجي مسجد اعظم هم داشته باشد.

   مرحوم پدر ما نيز حسينيه‌اي در بروجرد بنيان گذاشت كه حدود پنج يا شش هزار متر است كه آن را هم وقف كرديم ولي براي ثبت آن و اخذ پروانه بايد دو ميليارد داده شود كه ما از اين جهت مشكل داريم تا اين پروانه صادر شود. همچنين،  ما يك حسينه در تهران داريم كه  مبرحوم ابوي ما آن را بنا كرد كه خوشبختانه آنجا وقف شد و ثبت رسمي گرديد و وقفنامه هم گرفتيم؛ ولذا ما خودمان شخصا جز كساني هستيم كه در كار وقف خيلي دست اندر كار بوديم و خودمان را با مشكلاتي كه شما داريد همدرد با شما ميدانيم و اميدوار هستم كه ما هم با راهنمايي شما عزيزان بتوانيم از اين ظرفيت بهره برداري كنيم.

   ما اميدوار هستيم كه ان شاء الله با همكاري صميمانه بين مجموعه حوزه و امثال حضرتعالي كه به هر حال ايده داريد يك جان تازه‌اي در كالبد وقف دميده شود. مردم زيادي هستند كه مي‌خواهند اموال خودشان را به گونه‌اي قرار بدهند كه بعد از خودشان باقي بماند و در كيفيت باقي گذاشتن حرف دارند كه بايد اعتمادشان را به وقف جلب كرد.

احياي فرهنگ وقف

   همين فرهنگ وقف كه فرموديد بايد براي مردم به شايستگي نشان داده شود؛ حتي احياي موقوفات را در هر جا كه انجام مي‌دهيد به اطلاع مردم برسانيد كه ان شاء الله مردم هم اقدام كنند و جلو بيايند و كارها پيش برود. ما هم از زيارت شما خوشحال هستيم و ان شا الله اين ملاقات طليعه‌اي براي حركت باشد.

لازم به ذكر است در ابتداي اين ديدار حجت الاسلام حسيني مدير كل مدير كل اوقاف و امور خيريه استان قم گزارشي از وضيعت وقف در استان و كارهاي انجام شده در سازمان اوقاف را بيان كردند

كم بودن وقف در استان قم

    وقف در استان قم چندان قابل توجه نيست. موقوفات استان قم نسبت بسيار كم است. من فكر مي‌كنم كه يكي از عوامل اصلي كاهش وقف در اين استان، آن است كه در زمان و رژيم گذشته تعمدا مي‌خواستند آثار وقف ريشه كن شود،‌ ولي در عين حال، همين مواردي هم كه تا كنون مانده است، اگر احيا بشود، در ترويج معارف اسلامي، بسيار موثر خواهد بود؛ به ويژه آنكه بقعه‌هاي متبركه در استان قم بسيار شاخص هستند، و سرمايه‌هاي معنوي خيلي خوبي محسوب مي‌شوند؛ ولي چون در شعاع حضرت معصومه (س) و مسجد جمكران واقع شده‌اند، نورشان كمتر معلوم مي‌شود.

ظرفيت فرهنگي بقاع متبركه

   در حال حاضر، براي اينكه از ظرفيت فرهنگي بقاع متبركه استفاده بهتري بشود و به تعبير مقام معظم رهبري ^{دام ظله العالي} تبديل به يك قطب فرهنگي شود، برنامه‌هايي را در حال تدوين داريم و در اين خصوص، اتاق فكري تشكيل داده‌ايم  كه اين برنامه‌ها در آينده نزديك اجرايي مي‌شود. البته، تا كنون نيز كارهاي خوبي در مورد وقف و مراقد امام زادگان در سراسر كشور انجام شده است؛ به ويژه در ايام نوروز، طرحي به نام آرامش بهاري، خيمه‌هاي معرفت با حضور مبلغين داشتيم.

   ما در طرح آرامش بهاري امسال، در واقع به اندازه ظرفيت برنامه كل سال 94 مبلغ اعزام كرديم و بيست خيمه معرفت در امام زادگان برپا كرديم تا ارتباطي بين مردم و امام زادگان برقرار شود.

  از نظر كيفي هم از مبلغيني استفاده كرديم كه در رشته‌هاي خاص تخصص دارند و هر مبلغي را هم به كار نگرفتيم. ما بخش‌هايي به عنوان مشاوره‌هاي خانوادگي، مشاوره‌هاي شخصي، پاسخگويي به مسائل شرعي، غرفه كودكان و نوجوانان، غرفه عفاف و حجاب داشتيم كه به ويژه دستاورد عفاف و حجاب، به عنوان يك برنامه ملي مطرح شد؛ چرا كه دوستان ما كارهاي بسيار خوبي را در اين عرصه داشتند كه قابليت و كشش آن را داشت كه در سطح كشور مطرح باشد.

  دوستان ما در بخش طرح نشاط معنوي به اين نتيجه رسيدند كه استان قم به عنوان استان اول و برتر در اجراي اين طرح معرفي شود و توفيقات خيلي خوبي در اين موضوع داشتيم و بناي ما هم بر اين است كه اين دانش آموزان را رها نكنيم. ما الان يكي از برنامه‌هايمان اين است كه به خاطر افزايش نقش امام زادگان در ارتقاع فرهنگ ديني مردم، در طول سال، براي جوانان و نوجوانان دانش آموز كه هم جوار اين امام زادگان هستند، برنامه ثابتي داشته باشيم؛ كه مثلا، هر هفته، يك جلسه در يك ساعت و نيم داشته باشيم، كه در اين فرصت، سه برنامه مطرح شود؛ يعني هم يك برنامه سرگرمي و ايجاد نشاط براي حفظ روحيه آنها باشد و هم جلسه قرآن با استفاده از مربياني كه اين توانايي را دارند، برگزار شود و هم يك برنامه سخنراني و در واقع روضه سيدالشهدا ^{سلام الله عليه} و بيان مسائل معرفتي باشد. البته، در كنار اينها پيش بيني كرديم كه يك برنامه تفريحي و ورزشي هم برگزار شود. در هر صورت ما اين برنامه ‎‌ها را قطع نمي‌كنيم و ان شاء الله اميدواريم كه استمرار داشته باشد و به صورت هفتگي، دانش آموزان بتوانند به حرم امام زادگان مشرف شوند و از ظرفيت معنوي آنجا بهره ببرند. البته، گزارش مشروح نيز خدمتتان تقديم خواهيم كرد.

عنايت به حفظ قران در كشور

    سازمان اوقاف براي حفظ قرآن در سطح كشور، با عنايت به اينكه نگاه مقام معظم رهبري (دام ظله العالي) به حفظ قرآن يك نگاه جدي است و فرمودند كه ما بايد ده ميليون نفر در كشور حافظ قرآن داشته باشيم، متعهد شده است كه حداقل يك ميليون نفر حافظ قرآن تربيت كند؛ كه البته، ميزان حفظ، بستگي به توانايي اشخاص دارد كه ممكن است برخي يك جزء حفظ كنند و شماري هم حافظ كل باشند. بر همين اساس، رياست محترم، برنامه‌ها را تقسيم كرده‌اند و سالانه در هر استان، يك ماموريت براي تعداد حفاظ دارند. من كه در سال گذشته به اوقاف آمدم، ديدم كه الحمدالله در حفظ قرآن خوب كار شده است و ما در مسابقات قران، سه هزار و هفتصد نفر شركت كننده داشتيم و امسال هم بيش از پنج هزار نفر ثبت نام داشتيم.

نياز به حمايت بزرگان از وقف

   اما از نظر وقف هم  براي احياي موقوفات كارهايي در دست انجام است كه البته، نياز به حمايت بزرگان، من جمله حضرتعالي هستيم. وقف حتي در حوزه علميه قم و حتي در بيوت مراجع عظام مظلوم است و مظلوميتش هم بدين صورت است كه ما شايد در حوزه، حتي  دو درس خارج به نام وقف نداشته باشيم.

    از گذشته دور، خيلي از موقوفات، پشتوانه حوزه‌هاي علميه و ترويج معارف اسلامي بوده است و الان هم بايد همين طور باشد؛ چون وقتي وقف باشد، حوزه غني مي‌شود و نياز به حمايت دولتي و جانبي نخواهد بود و‌ راهش اين است كه اين وقفيات احيا بشود. لذا، از حضرتعالي تقاضا داريم كه به بحث وقف عنايت ويژه فرماييد؛ چرا كه ما نياز به عنايت شما داريم و دوست داريم كه در اين مدتي كه توفيق حضور در كنار حضرت معصومه (س) را داريم، منشأ اثر باشيم و از حمايت حضرتعالي و فرمايشات حضرتعالي بهره مند باشيم و افتخار مي‌كنيم كه در خدمتتان باشيم  و انجام وظيفه كنيم.